Baş-boyun tümörleri

Baş-boyun tümörleri, baş ve boyun bölgesindeki organ ve dokulardan kaynaklanan kötü huylu (malign) veya iyi huylu (benign) oluşumlardır. Bu tümörler; ağız, burun, sinüsler, yutak (farenks), gırtlak (larenks), tükürük bezleri, tiroid ve lenf düğümleri gibi bölgelerde görülebilir.

1. Teşhis Nasıl Konur?

Erken tanı, tümörün tedavi başarısı ve hastanın yaşam kalitesi açısından kritik öneme sahiptir.

A. Belirtiler:

• Ağız veya boğazda iyileşmeyen yara

• Boyunda ağrısız şişlik

• Yutma güçlüğü (disfaji)

• Ses kısıklığı veya kalıcı ses değişiklikleri

• Burun tıkanıklığı, kanlı akıntı

• Kulak ağrısı veya işitme kaybı

B. Klinik Değerlendirme:

• Ayrıntılı anamnez (hastanın hikayesi)

• Fizik muayene: Baş, boyun ve lenf bezlerinin dikkatli değerlendirilmesi

2. Hangi Tetkikler Yapılır?

Görüntüleme Teknikleri:

1. BT (Bilgisayarlı Tomografi): Tümörün boyutunu ve yayılımını değerlendirmek için kullanılır.

2. MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme): Yumuşak dokuların detaylı incelenmesi için tercih edilir.

3. PET-CT: Tümörün metabolik aktivitesini ve metastazları belirlemek için.

4. Ultrasonografi: Boyun bölgesindeki lenf nodlarını değerlendirmek için.

Laboratuvar Tetkikleri:

• Kan testleri: Tümör belirteçleri ve tiroid fonksiyon testleri

• Biyopsi: Tanı için altın standart; ince iğne aspirasyonu (FNAB) veya eksizyonel biyopsi yapılabilir.

• Endoskopi: Gırtlak, yutak veya burun boşluğu gibi alanların incelenmesi için.

3. Tedavi Yöntemleri ve Cerrahiler

A. Cerrahi Tedavi:

1. Tümör Rezeksiyonu: Tümörlü dokunun çıkarılması.

2. Boyun Diseksiyonu: Lenf nodu tutulumu varsa lenf nodlarının çıkarılması.

3. Mikrocerrahi Rekonstrüksiyon: Fonksiyonel ve estetik kayıpları gidermek için.

4. Laringektomi: Gırtlak tümörlerinde gerekirse gırtlağın tamamının alınması.

5. Parotidektomi: Tükürük bezi tümörlerinde yapılan cerrahi.

B. Radyoterapi:

Yüksek enerjili ışınlarla tümör hücrelerinin öldürülmesi. Erken evrelerde tek başına, ileri evrelerde kombinasyon tedavisinde.

C. Kemoterapi:

Sistemik ilaçlarla tümör hücrelerinin öldürülmesi. Genellikle radyoterapiyle kombine edilir.

D. İmmünoterapi ve Hedefe Yönelik Tedaviler:

Kanserin moleküler özelliklerine göre tasarlanmış ilaçlar (ör. PD-1 inhibitörleri, EGFR hedefli tedaviler).

E. Palyatif Tedavi:

İleri evre hastalarda semptomların kontrolü ve yaşam kalitesinin artırılması.