Orta kulak enfeksiyonu nedir?

Orta kulak enfeksiyonu nedir?

Orta kulak enfeksiyonu,kulak zarı ile iç kulak arasında yer alan orta kulak boşluğu ve etrafındaki içi hava dolu kemik boşluklarda meydana gelen enfeksiyonlara denir. .Bu enfeksiyonlar genellikle virüsler veya bakteriler tarafından oluşturulur.Yakın zamanda geçirilmiş bir soğuk algınlığı,grib veya alerjik bir problemle ilgili olabilir.Hastaların çoğunda her iki kulak ta etkilenmiştir.

Orta kulak enfeksiyonu nasıl oluşur?

Orta kulak enfeksiyonu genellikle bir bakteri veya virüs tarafından oluşturulur.Çocuklarda kısa olan östaki kanalı yoluyla bu ajanlar kolaylıkla boğazdan orta kulağa taşınırlar,orta kulağa ulaşan mikroplar burada yerleşir ve ürerler.Bu durum orta kulakla yakın ilişkide olan östaki kanalını etkileyerek tüpün içinde uzanan mukozanın şişmesine yol açar.Bloke olan tüp nedeniyle basınç düşer ve kulak zarı içe doğru çekilir.Esnekliğini kaybeden zarın ses iletimi düşer .Diğer taraftan içeride bulunan yerleşmiş mikropların ürettikleri sıvı orta kulakta birikerek zarı dışa doğru iterek bombeleştirir.

Orta kulak enfeksiyonu olmasını kolaylaştıran etkenler nelerdir?

Özellikle Beş yaş altı çocuklarda orta kulak anatomik gelişimini tam olarak tamamlamamış olduğundan enfeksiyonlar daha sıktır.Normal erişkinlere göre çocuklarda östaki kanalı daha kısa ve yatay olduğundan, üst solunum yolu enfeksiyonlarında mikroplar daha kolay orta kulağa ulaşırlar.

Burun tıkanıklığına yol açan nedenler orta kulak havalanmasını bozduğundan orta kulak enfeksiyonu riskini artırırlar;Daha fazla çocuklarda görülen Adenoid hypertrofisi, Allerjik Rinit, Akut ve kronik sinusitler,,Burun polipleri,sık sık grip,soğuk algınlıkları(nezle) geçirilmesi Bağışıklık sistemi yetmezlikleri,östaki kanalının açılmasını sağlayan kaslardaki fonksiyon bozuklukları (tensor veli palatini ve levator palatini kasları),konjenital anomaliler(yarık damak) orta kulakta havalanma bozukluğu yaratırlar.Geniz bölgesi(Nasofarenks) iyi ve kötü huylu tümörleri orta kulağa hava geçişini önlediğinden orta kulakta enfeksiyon zemini hazırlarlar.

Orta kulak enfeksiyonları kaç tiptir?

Hastalığın süresine göre dört gruba ayrılır;

1. Akut(Ani Başlayan) Orta Kulak iltihabı:Üç haftaya kadar uzayan Orta kulak İltihabları bu gruba girer.Hastalık üç hafta içersinde iyileşir.

2. Subakut Otitis Media(Uzamayan Orta Kulak İltihabı):Üç haftadan fazla üç aydan az bir süre içinde iyileşen Orta Kulak İltihabları bu gruba girer Ani başlayan(Akut) Orta Kulak İltihablarından sonra ortaya çıkan ve üç ay içinde kaybolan orta Kulak effüzyonları(Orta kulakta sıvı toplanması) bu grubun içine girer.

3.Kronik Otitis Media(Uzamış Orta Kulak İltihabı):Üç aydan fazla süren Orta Kulak İltihabı tipleridir.Kulak zarında delik ve dış kulak yolundan akıntı ile karakterize Orta Kulak iltihaplarıdır.İletim Tipi İşitme kaybı ile kendilerini gösterirler.Ani Başlayan (Akut) Akıntılı Orta Kulak iltihabı sonrasında akıntı 6 haftadan beri kesilmeden sürüyorsa bu tip orta Kulak iltihapları Uzamış Orta Kulak İltihabı(Kronik Otitis media) kapsamına alınırlar.Üç aylık süre bu tiplerde göz önüne alınmaz. 4.Kronik(Uzamış) Effüzyonlu(Sıvı) Orta Kulak İltihabı:Bir Orta Kulak atağının ardından ortya çıkan ve üç aydan fazla bir süredir devam eden orta kulaktaki sıvı birikimleri bu grubta toplanır

Hangi yaşlarda daha sık görülür ?

Orta Kulak İltihabları çocukluk yaş grubunda daha sık görülür.Tüm çocukların %85’inin en az bir kere Akut Orta Kulak İltihabı atağı geçirdiği göz önüne alınırsa hastalığın önemi anlaşılır.Çocuklarda Akut Orta Kulak İltihabına daha çok rastlanmasının birkaç nedeni vardır.Bağışıklık Sisteminin tam olarak olgunlaşmasına kadar özellikle kreş,yuva ve ilkokuldaki çocuklar sıklıkla Üst Solunum Yolu Enfeksiyonuyla karşılaşır ve erişkinlere nazaran daha kısa ve yatay seyirli östaki kanalından bu Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları kolayca orta kulağa iletilir.Bu temel mekanizmanın yanında çocukların yatarak beslenmesi(yatarak biberon emen çocuklarda süt kolaylıkla orta kulağa geçebilmekte ve enfeksiyon gelişimine zemin hazırlayabilmektedir),besin alerjilerinin bulunması,pasif sigara içiciliği(özellikle bebek ve çocukların devamlı sigara dumanına maruz kalması) ve kronik Adenoid dokusunun (geniz eti) enfeksiyonları riski artıran faktörlerdir.

Belirtileri nelerdir?

Orta kulak iltihaplarında; kulak ağrısı, kulak akıntısı işitme azlığı, küçük çocuklarda kulak kaşıma, elini kulağa götürme gibi lokal bulgular ile ateş, bulantı, kusma, iştahsızlık, iritabilite, diare (ishal) gibi sistemik bulgulara rastlanılır.

Hangi hastalıklarla karışabilir, nasıl ayırt edilir?

Orta Kulak Hastalığı,özellikle bebeklerde birçok hastalıkla karışabilir.Bebeklerdeki ateş , huzusuzluk, kusma nedenlerinin geniş bir hastalık spektrumunu akla getirmesi ve kendilerini ifade edememeleri,hastalığın tanısının konulmasında özellikle hekimin, aileden alacağı anamnezi ve muayenenin önemini ön plana çıkarmaktadır.

Erişkinlerde Kulak ağrısı yapan nedenlerle karışabilmektedir.Dışkulak yolu enfeksiyonlarında şiddetli kulak ağrısı olmakla birlikte kulak sayvanı hareketiyle ağrı artmaktadır.Özellikle tek taraflı bademcik enfeksiyonları aynı taraftaki kulağa ağrı olarak yansımaktadır.Hipofarenks (yutak) Tümörlerinde yansıyan kulak ağrısı olur. Diş kaynaklı enfeksiyonlar ve gömük yirmi yaş dişi kulak ağrısı yapar.Çene eklemi (Tempero mandibuler eklem) hastalıkları ayni tarafta kulak ağrısı yapar.

Teşhis nasıl konur?

Hasta ve çocuksa yakınlarından alınacak iyi bir anamnez ve Kulak Burun Boğaz muayenesiyle tanı konur.Genel olarak Kulak Hastalıklarının teşhisi Mikroskop altında yapılan Kulak muayenesiyle konmaktadır.Hastadan işitme testi(odyometri),Timpanometri ,Temporal(Kulağın yerleşmiş olduğu kemik) Kemik Bilgisayarlı Tomografisi,Komplikasyonlu olgularda (kafa içine enfeksiyon yayılımı)Beyin Mağnetik Rezonans görüntüleme istenmektedir.Tetkikler; teşhis ve özellikle tedavinin planlanmasında önemlidir.

İlaç Tedavisi nasıl yapılır?

Orta Kulak iltihabında orta kulağa geçebilen geniş spektrumlu anatibiyotikler kullanılır.Bunlar tablet veya şiddetli olgularda enjeksiyon şeklinde verilmektedir.Burun açıcı sprey ve tabletlerle birlikte orta kulakta biriken sıvıyı dışarıya atmayı kolaylaştıran mukolitik ekspektoranlar (balgam sökücüler) verilir.Kulak ağrısını azaltmak için ağrı kesici analjezikler kullanılmaktadır.Hastanın Kulağı akıyorsa kulağa su kaçırmaması hastaya söylenmelidir.

Akut enfeksiyonlarda kulak zarının çizilmesi işlemi hangi durumda yapılır?

Günümüzde, geniş spektrumlu orta kulak sıvısına geçen, güçlü antibiyotiklere sahip olmamız nedeniyle, kulak zarının çizilmesi (parasentez) işlemi anlamlı derecede azalmıştır.Fasiyal (Yüz) sinirinin orta kulaktan geçmesi nedeniyle çok seyrek olarak Orta Kulak Enfeksiyonlarından etkilenerek Yüz Felci tablosu ortaya çıkabilir.Böyle durumlarda enfesiyonun yüz sinirine olan baskısını azaltmak için kulak zarını çizilebilir(Tmpanik Membrana parasentez).Çok şiddetli ağrılı, ağrı kesicilere rağmen geçmeyen çok az vakada, hastanın ağrısını kesmek ve kulak zarının gerginliğini azaltmak amacıyle, kulak zarının çizilmesi(parasentez)işlemi gerçekleşebilmektedir.

Tedavi edilmeyen orta kulak enfeksiyonları ne gibi komplikasyonlar yaratabilir?

Orta Kulak Enfeksiyonları Akut evrede tedavi edilmediği zaman Kronikleşirler(müzminleşir).Bu durumda kulak akıntısıyla birlikte işitme kayıpları olmaktadır.Günümüzde kullanılan medikal tedaviler ve cerrahi teknikler eskiye göre kıyaslandığında Kronik(uzamış-müzmin) orta kulak enfeksiyonlarında anlamlı derecede azalmaya neden olmuştur.Kronik (Uzamış)Orta kulak enfeksiyonları gelişmiş ülkelerde sayıca çok azalmakla birlikte,gelişmekte olan ve yoksul ülkelerde halen önemli sağlık sorunlarının başlarında gelmektedir.

Orta Kulak Enfeksiyonlarının en önemli ve hayati komplikayonu Beyine yakınlığı nedeniyle Menenjit ve Beyin Apsesidir.Orta Kulak İltihabı belirtilerine şiddetli Baş dönmesi,bulantı,kusma ,bilinç bulanıklığı,uykuya eğilim eklenebilir. Hastaya Beyin Omurilik Sıvısına geçen geniş spektrumlu antibiyotikler verilerek,hızlı bir şekilde kulak enfeksiyonu ve beyin absesine yönelik cerrahi tedavi uygulanır.

Ameliyat ne zaman önerilir?

Çocuklarda genellikle Orta Kulak Enfeksiyonlarından sonra meydana gelen işitme kayıblarının temelinde Orta Kulak Effüzyonları yatır(Orta kulakta sıvı Birikimi-Seröz Otitis Media).Aylarca Yapılan Kulak Burun Boğaz muayene-tedavileri ve kontrolleriyle birlikte Timpanometrik(Orta Kulak Basıncı ölçüm Testi) takiplerde ortalama 3 aydır(Son yıllarda bu süre azalmıştır) orta kulaktaki sıvı varlığı hala devam ediyorsa (B Tipi Timpanometri),Kulak Zarına Ventilasyon Tüpüyle birlikte varsa genizeti alınır(Adenoidektomi)

Kronik Otitis Media Hastalığında; akan kulaklarda, akıntıyı durdurmak ve işitmeyi yeniden sağlamak için Timpano-Mastoidektomi dediğmiz opersyonunu uygularız.

Kulak zarı deliği (Timpanik Membran Perforasyonu) varsa deliği kapatmak için Timpanoplasti operasyonunu uygularız.