Uyuku Apnesi, Sebepleri ve Tedavisi

Uyku apnesi, uyku sırasında solunumun tekrar tekrar durakladığı bir uyku bozukluğudur. Bu durum, gece boyunca sık sık uyanmalara ve yetersiz oksijen alımına yol açar. Uyku apnesi iki ana türde görülür: obstrüktif uyku apnesi ve merkezi uyku apnesi. Obstrüktif uyku apnesinde hava yolu tıkanırken, merkezi uyku apnesinde beyindeki solunum sinyalleri kesintiye uğrar. En sık rastlanan tür obstrüktif uyku apnesidir.

Uyku Apnesine Neden Olan Faktörler

Uyku apnesine birçok faktör neden olabilir, bunlar arasında şunlar yer alır:

1. Aşırı Kilo: Boyun bölgesinde yağ birikimi hava yollarını daraltarak uyku apnesi riskini artırır.
2. Bademcik veya Geniz Eti Büyümesi: Çocuklarda sık görülür ve hava yolunu daraltır.
3. Yüz ve Çene Yapısı: Çenenin küçük olması veya geride olması hava yolunun daralmasına yol açabilir.
4. Alkol veya Yatıştırıcı İlaç Kullanımı: Kasları gevşeterek hava yolunun kapanmasına neden olabilir.
5. Yaşlanma: Yaş ilerledikçe hava yolu kaslarının tonusu azalır, bu da tıkanmaya yol açabilir.
6. Burun İçi Kıkırdak ve Kemik Eğrilikleri: Burun içi etlerin (özellikle alt turbinatların) büyümesi ve alerjik rinosinüzit.
7. Burun İçi ve Geniz Tümörleri: Nazofarenks (geniz) bölgesindeki iyi ve kötü huylu tümörler de uyku apnesine neden olabilir.

Tedavi Yöntemleri

Uyku apnesinin tedavi seçenekleri, kişinin genel sağlık durumu, apnenin derecesi ve hava yolunun tıkanma yerine göre değişebilir. Tedavi yöntemleri şunlardır:

1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Kilo vermek, alkol ve sigaradan kaçınmak, uyuma pozisyonunu değiştirmek gibi basit değişiklikler hafif vakalarda etkili olabilir.
2. CPAP (Sürekli Pozitif Havayolu Basıncı) Cihazı: Uyurken burundan veya ağızdan hava veren bir cihazdır. En yaygın ve etkili tedavi yöntemidir.
3. Ağız İçi Apareyler: Çeneyi öne doğru iterek hava yolunun açık kalmasını sağlayan apareylerdir. Hafif ve orta dereceli apne vakalarında kullanılabilir.
4. Cerrahi Müdahaleler: Cerrahi yöntemler, özellikle CPAP tedavisinin işe yaramadığı veya yapılamadığı durumlarda başvurulan seçeneklerdir. Başlıca cerrahi tedavi yöntemleri şunlardır:

• UPPP (Uvulopalatofaringoplasti): Damak ve küçük dilin bir kısmını alarak hava yolunu genişletir.
• Genişletici Faringoplasti: Hava yolunu genişletmek için yumuşak damakta ve çevresindeki dokularda değişiklikler yapılır.
• Genioglossus İlerlemesi: Dil kaslarını çene kemiğine doğru çekerek hava yolunu açmayı hedefler.
• Çene Cerrahisi: Çenenin öne doğru alınmasıyla hava yolunu genişletir. Ortognatik cerrahi olarak da bilinir.
• Dil Azaltma Cerrahisi: Dili küçültmek amacıyla yapılan bir cerrahidir.

Bu yöntemlerden hangisinin kullanılacağı, kişinin genel sağlık durumu, uyku apnesinin derecesi ve hava yolunun tıkanma yerine göre belirlenir. Tedavi, apne belirtilerini azaltarak hastaların daha iyi uyumasını ve yaşam kalitesini artırmayı amaçlar.